W moim ogródeczku rosną sobie trzy piękne okazy perukowca podolskiego.
Zachwyca mnie ich uroda, zwłaszcza wczesnym rankiem, gdy na ich liściach i pióropuszach kwiatów osiada rosa, której krople cudownie błyszczą w po rannych promieniach słońca.
Jakież było moje zdumienie, gdy przeczytałam poniższy tekst:
Rodzaj perukowiec – Cotinus obejmuje 4 gatunki i należy do rodziny nanerczowatych – Anacardiaceae. Rodzina Anacardiaceae zaliczana jest do rzędu mydleńcowatych – Sapindales.
Perukowce występują w Azji, Europie i w Ameryce Południowej. Dzisiaj opiszę gatunek perukowiec podolski (niem. Perückenstrauch, fr. Arbre a perruque, ital. Sommacco selvatico) – Cotinus coggygria Scopoli = Rhus cotinus Linne, rosnący w rejonie Morza Śródziemnego oraz w południowo-wschodniej (Bułgaria, Turcja, Rumunia) części Europy i w Chinach. Jest krzewem dorastającym do 5 m wys. o liściach całobrzegich, jajowatych lub odwrotnie jajowatych, na końcu tępych. Ulistnienie skrętoległe; ogonki liściowe fiołkowo-nabiegłe. Kwiaty drobne, 5-krotne, zielonawe, obupłciowe, zebrane w wiechy; szypułki kwiatowe owłosione. Kwitnie od czerwca do lipca. Owocem jest suchy pestkowiec, długości do 5 mm. Wartościowa roślina barwierska i lecznicza. W Polsce sadzony. W Szwajcarii występuje naturalnie w kantonach Ticino (Tessin), Neuenburg, Wallis i Genf.
Surowcem leczniczym są: liść, kora, drewno, całe gałązki perukowca – Folium, Lignum, Frondes Cotini. Liście najlepiej zbierać w czerwcu i lipcu. Gałązki z liśćmi (pączkami) od maja do lipca. Same gałązki i drewno bez kory – wiosną lub jesienią. Suszenie przeprowadzić w temperaturze 22-50 stopni Celsjusza, w przewiewnym miejscu lub lekko ogrzanym piekarniku (do 50 stopni C). Przed użyciem surowce rozdrobnić.
W rosyjskiej medycynie ludowej liście perukowca podolskiego uważane za dobry środek ściągający, przeciwbiegunkowy, neutralizujący toksyny w przewodzie pokarmowym oraz przyspieszający gojenie ran, oparzeń, odparzeń i owrzodzeń skórnych. Dawniej stosowana w wielu krajach do garbowania skór i uzyskiwania czarnego barwnika (do zabarwiania wełny i jedwabiu). Drewno perukowca wykorzystywano przed wojną do otrzymywania barwnika fizetyny (na skalę przemysłową).
Skład chemiczny perukowca jest imponujący i bogaty. Podam niektóre składniki: galusan metylu, wolny kwas galusowy, kwas katechinowy, kwas elagowy, garbniki (15-25% w liściach, w gałązkach 15-29%), olejek eteryczny w liściach 0,1-0,2% (bogaty w mircen, pinen, kamfen, terpineol, linalol, limonen), fisetinidol-(4alfa–>8)-(+)-catechin, fustyna, butyna, buteina, fizetyna, eriodykcjol (eriodictyol), kwercetyna, dimer butynowy, sulfuretyna, dwuhydrokwercetagetyna (dihydroquercetagetin), epifizetynidolo-katechina (epifisetinidol-(4beta–>8)-(+)-catechin; galaktozydy, glikozydy fenolowe.
Fizetyna (Fisetin) należy do flawonoli. Jest inhibitorem topoizomerazy. Działa przeciwnowotworowo (np. przy raku gruczołu krokowego), przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, fungistatyczne i przeciwlękowo. Hamuje stres oksydacyjny. Obniża poziom glukozy we krwi.
Frakcja flawonoidowa perukowca blokuje procesy wytrącania się amyloidu w mózgu, czyli może powstrzymywać rozwój chorób zwyrodnieniowych i zanikowych układu nerwowego, np. choroby Alzheimera.
Fizetyna indukuje programowaną śmierć komórek raka piersi. W dodatku hamuje proliferację komórek raka szyjki macicy.
3,4,2′,4′-Tetrahydroxychalcone (buteina), czyli tetrahydroksychalkon działa przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo i przeciwwłókniakowo. Hamuje metastazy (przerzuty) nowotworowe i inwazje onkocytów. Działa na nowotwory zarówno w fazie G2, jak i M. Mechanizm działania onkostatycznego jest prawdopodobnie związany z wpływem na nuclear factor-kappa B (NF-κB).
Istotne jest, że perukowiec może hamować powstawanie włókniaków w piersiach oraz hamować procesy nowotworowe w gruczołach mlekowych. Niektóre badania, np. Moon DO, Choi YH, Moon SK, Kim WJ, Kim GY. Toxicol In Vitro. 2010 Oct;24(7):1927-34. Epub 2010 Aug 7. wykazały, że buteina to inhibitor angiogenezy w raku prostaty.
Fustin – fustyna – działa ochronnie na komórki nerwowe (neuroprotekcyjnie), np. w chorobie Parkinsona.
Eriodykcjol – substancja przeciwwysiękowa i przeciwzapalna, hamująca stres oksydacyjny; ochronna na komórki (cytoprotektor).
Wskazania: nowotwory gruczołu krokowego, jelita, żołądka, piersi; włókniaki piersi; zatrucia pokarmowe, gorączka, choroby autoimmunologiczne (np. cukrzyca, pęcherzyca, chroniczne zapalenie nerek z autoagresji, łuszczyca, choroba Hashimoto); stany zapalne błon śluzowych i skóry, owrzodzenia skórne i śluzowe, gorączka, stany zapalne układu żółciowego, zapalenie wątroby, wirusowe infekcje, zakażenia mikologiczne (grzybowe).
Przeciwwskazania: nie stosować w pediatrii oraz przy białaczkach. Nie podawać kobietom ciężarnym i karmiącym.
Nie stosować doustnie świeżego surowca z perukowca, lecz tylko po wysuszeniu.
Preparaty i dawkowanie:
Wyciąg na winie (Vinum Cotini): 1 część objętościową rozdrobnionych i zawsze wysuszonych (!) liści lub lepiej całych gałązek z liśćmi zwilżyć spirytusem 90%, odstawić na 5 minut pod przykryciem po czym zalać 5 częściami wina czerwonego wytrawnego, zagotować i odstawić w szczelnym słoju na 1 miesiąc. 50 ml wina z perukowca przyjmować 1 raz dziennie na noc. Nie stosować dłużej niż 3 tygodnie. Kurację powtarzać raz na kwartał. W czasie przerwy stosować inne zioła. W razie nudności lub złego samopoczucia zmniejszyć dawkę do 30 ml.
Odwar z perukowca – Decoctum Cotini: 2 płaskie łyżki rozdrobnionych i zawsze wysuszonych gałązek perukowca zwilżyć spirytusem 90%, przykryć i pozostawić na 5 minut, potem zalać 2 szklankami wody, doprowadzić do wrzenia i zagotowania, trzymać na małym ogniu przez 30 minut, przecedzić. Dla stabilizacji dodać 1 łyżeczkę witaminy C. Można osłodzić miodem (z wyjątkiem leczenia chorób grzybowych!). Podzielić na dwie w ciągu dnia, najlepiej rano i wieczorem. Odwarem przemywać skórę i płukać błony śluzowe zapalnie zmienione. Nadaje się również do okładów. Także wino z perukowca można użyć do obmywania i do okładów schorzałych miejsc (oparzenia, rany, owrzodzenia).
przedruk z:
http://rozanski.li/?p=2859
